Oruç, nefes kokusu yapar

Nefes kokusu sadece ağız kokusunu artırmakla kalmaz, aynı zamanda bireyde yoğun bir nefes kokusuna da sebep olur. Yani oruç ve açlık durumu sadece tip 1 değil aynı zamanda tip 4 ağız kokusu için de yeterli bir sebeptir. Açlıkta beslenme sıkıntısı çeken bakteriler salyamızda bulunan proteinleri sindirip kokulu gazlara dönüştürürken, organizmamızda da benzer metabolik değişimler gerçekleşir. Organizmamızdaki azalan enerji sebebi ile yedek enerji depoları devreye girerek beta hidroksi butirat başta olmak üzere bazı kokulu maddelerin nefes geçtiği görülür. Bu sebeple oruçlunun ağız kokusu engellenemez.

20 yaş dişlerinden ağız kokusu meydana gelebilmesi için dişin bir kısmının dışarı çıkmış diğer kısmının henüz çıkamamış olması gerekir. Bir yirmi yaş dişi tamamen gömülü ise veya tamamen ağza çıkmış ise ağız kokusu yapmaz.

Psikolojik ağız kokuları herkeste olabilir. Özellikle uzun süre ağız kokusundan yakınan bireylerde mevcut ağız kokusunun üzerine biner.

Dünyada ağız kokusunun durumu

Bizim ülkemizdeki ağız kokusu hastaları kendileri ile hekimlerin ilgilenmediğinden yakınırlar. Bu doğrudur. Biz hekimler ağız kokusu hakkında yeterince donanımlı yetişmiyoruz. Fakat yurt dışında durum farklı değildir. Orada da hekimler donanımlı değiller ve okus pokus ile durumu götürüyorlar.

Farinjit ağız kokusu yapar mı

Farinjit tek başına ağız kokusu sebebi olmaz. Dil sırtının bakteri yükünü artırdığı için ağız kokusunu destekler, artırır, ve tedavi edilmezini zorlaştırır

Burun tıukanıklığıda benzer şekilde tek başına koku sebebi değildir. Ağzın kurumasına sebep olduğu için ağız kokusunu destekler, artırır, ve tedavi edilmezini zorlaştırır. Kulak burun boğaz hekimler hem burun tıkanıklığını hem de farinjiti tedavi edebilir.

Farinjit ve burun tıkanıklığı tek başına ağız kokusu sebebi olmadığı halde tedaviyi zorlaştırır, vakayı karmaşık hale getirir ve ağız kokusunun şiddetini artırır.

Reflü tek başına ağız kokusu sebebi değildir. Bu konuyu ayrı başlık halinde ele almıştım. Oraya bir göz atabilirsiniz:

Ağız kokusu ve ozon

Hep soruyorlar ağız kokusu için ozon uygulattırsam faydasını görür müyüm diye. Küçük bir deney yaparak elde ettiğim sonuçları fikir vermek bakımından yazmak istedim.

Çok sayıda hastalığa alternatif tedavi olarak uygulanan ozon gazı aslında 3 tane oksijen molekülünden ibarettir. Diyabetteni fibromiyaljiye kadar geniş skalada hastalıklara ozon uygulanmaktadır.

Bireyden kan alınır, injektörün içerisinde kan ile ozon gazı karıştırılır ve bireye kendi kanı yeniden damardan verilir. Bu işleme ozon uygulaması adı verilir.

Ozonun hastalıklara iyi geldiğini ben bilmiyorum. Hiç bir fikrim yok. Ozon gazı ile iyileşmiş bir romatizma veya lupus veya fibromiyalji hastası varmıdır bilmiyorum. Ben işin o kısmıyla ilgilenmiyorum. Ağız kokusuna olumlu etkisi varsa bilmek istedim basit bir ölçüm yaptım.

Ozon tedavisi gören ve ağız kokusu şiakeyti bulunan 2 kişinin ozon gazı almadan önce ağız ve nefes kokusunu organik, azotlu, kükürtlü gazlar ve hidrojen metan grubu gazları ölçtüm not ettim. Bireyler ozon aldıktan sonra sıfırıncı ve 20 inci dakikada yeniden ağız ve nefes kokusunu ölçtüm. Bireylerin ağız ve nefes kokusunu oluşturan gaz konsantrasyonlarında herhangi bir değişiklik oluşmadığını gördüm.

Sonuç olarak ozon gazının ağız kokusuna olumlu etkisi olmadığını gördüm ama bu bir bilim çalışması değildir. KEsin bir şey konuşmak için erkendir. Sadece ön tahmin yapabilmek amacı ile basit ve ampirik bir tespitten ibarettir. Kesin sonuç değildir.

Ağız Kaynaklı Tip 1 Ağız Kokusunun Tedavisi

Yıllar boyunca, ağız kokusu hastalarımızın dişlerini temizledik, dolgularını yaptık. Belki bu defa iyileşir diye temenni ettik. Fakat hepsinin iyileşmediğini gördük. Eksik olan neydi ?

Ağız kokusu tedavisinde atılacak adımlar Birinci adım:

  • Hastanızın ağız hijyenini artırınız.
  • Ağızda bakteri tutunabilecek her pürüzlü yüzeyi gideriniz. Ağız içerisindeki bütün yüzeyler bakterileri tutamaz olmalıdır, cilalı olmalıdır.
  • Ağızda köprü varsa, köprü gövdesinin altının açık olması gerekir. Köprü taşıyan bireyler potansiyel ağız kokusu hastasıdır. Yanlışlıkla kapalı yapılan köprüler koku yapar. Ülkemizde yapılan bir istatistiğe göre, her hafta yeni yapılan 2710 tane köprünün 1833 tanesi ağız kokusu yapacak şekilde kapalı yapılmaktadır (Aydın M, 2008). Eğer ağızda koku yaptığından şüphe duyulan köprü varsa sökmekte tereddüt etmeyiniz. Sayısız ağız kokusu vakası sadece ağızdaki köprüler sökülünce kaybolmaktadır. Köprülerin kenar uyumunun bozulması nadiren ağız kokusuna sebep olmaktadır. Ağız kokusu yapan köprüler üzerine daha fazla bilgi burada anlatılmıştır.
  • Diş fırçası eğitimi veriniz. Yumuşak fırçasının, elektrikli diş fırçalarının terk edilmesi gerekir. Dişlerin nasıl fırçalanacağı, nasıl bir fırçanın ve macunun seçileceği burada anlatılmıştır.
  • Ağız açıkkalıyorsa, burundan nefes alamıyorsa, ağız kuruluğu vardır ve koku sebebidir. Kendiliğinden gelişen ve burun tıkanıklığı ile ilişkili olmayan ağız kuruluklarının tedavisi zordur. Ağız kuruluğu için çok su içilmesini önerenler vardır. Fakat çok su içilirse çok idrar oluşur. Salya oluşmaz.
  • Hastanızın alkol kullanmasını engelleyiniz Çünkü alkol tek başına ağız kokusu sebebidir.
  • İki kişi ağız kokusundan iyileşmeyi hak etmez. Birincisi alkol kullanan, ikincisi dilini fırçalamayan.

Ağız kokusu tedavisi ikinci adım

  • Dil fırçalamak ağız kokusu tedavisinin en önemli basamağıdır
  • Mutlaka dil fırçalamasını öğretiniz.
  • Dil fırçalamanın ağız kokusu üzerine engelleyici etkisi %88 lere kadar çıkmaktadır.
  • Her diş fırçalamadan sonra dil fırçalanmalıdır. Diş fırçası dilin arka kısmından başlayıp öne doğru bastırmadan süpürmek sureti ile yapılmalıdır. Keratinleşmiş kıllı diller en fazla fırçalanmaya ihtiyaç duyanlardır.
  • Fırçanın özel dil fırçası olması gerekmez. Dil, diş fırçası ile de fırçalanabilir
  • Dil fırçalamak bulantı yapıyorsa nefes verirken çok çabuk hareketlerle fırçalanmalıdır.
  • Dil kazınmaz. Dil kazımak sakıncalıdır. Dil kazıyıcılar kullanılmamalıdır. Dil kazımak kanser yapar diye bir görüş hakimdir. Dil sadece fırçalanır.

Ağız Kokusu Tedavisinde Üçüncü Adım

  • Çinkolu ürünler veriniz. Çinkolu macun, gargara, sakız, vs.. listesini burada bulacaksınız
  • Çinkolu gargaraların içerisinde antiseptik (chlorohexidin vs) varsa en çok 1 hafta kullandırabilirsiniz, aksi durumda hastanın dili ve dişleri kahverengi boyanacaktır, tat alması bozulacak, mikrop dengesi bozulacaktır.
  • Çinkolu gargaraların chlorohexidin içermeyenleri (mesela HalitosilZn) ömür boyu kullanılabilir. Boyamaz.
  • Maalesef eczanedeki 10 gargaradan 9 tanesinde alkol vardır. Ağız kokusundan kurtulmak isteyen hastalarımız televizyon reklamlarına kapılıp alkollü gargara satın alarak, daha fazla ağız kokusuna sahip olmaktadır. Alkol koku yapar.

Yukarda yer alan tedavi sadece Tip 1 ağız kokusu vakalarını iyileştirebilir.

Her 4 kişiden 3 tanesinin ağız kokusu şikayeti vardır. Fakat ülkemizde ağız kokusu yok farz edilmektedir.
Peki o halde bu gün ülkemizde ve dünyada durum nedir?

Kaynak:

Aydın M, Teşhisten tedaviye ağız kokusu. Nobel Tıp Kitapevi, 2008, Istanbul
Aydın M. Ağız ve nefes kokusu, 2024 Ankara
Buradaki bilgiler hekimlere fikir vermek içindir muayene, tanı ve tedavi değildir.

Ağız Kokusunu Gidermek İçin İlk Yapılacaklar

Ağız kokusu çeken bireylerin evde yapabilecekleri basit bazı müdahaleler ve uyulması gereken tavsiyeler vardır. Ağız kokusu hastaları hangi doktora gitmelidir.

Ağız kuruluğu ağız kokusu sebebidir

  • Yumuşak fırçayı terk etmek gerekir. Yumuşak fırçalar yetersiz temizlik yaparlar ve diş etinde kanamalar ortaya çıkmasına sebep olurlar. Daima orta sert diş fırçası kullanılmalıdır. Kanamasına rağmen ısrarlı bir şekilde diş fırçalanamaya devam edilirse diş eti kanaması duracaktır. Buna rağmen diş eti kanaması durmuyorsa diş hekiminizin diş taşı ve plak temizliği yapması gerekebilir. Ağız kokusu şikayeti olan insanların önemli bir kısmı yumuşak diş fırçası kurbanı olmaktadır. Maalesef popüler pahalı ithal tanınmış markalı diş fırçaları yumuşatır ve ağız kokusu şikayeti olan bireyler için makul değildir.
  • Elektrikli diş fırçasını terk etmek gerekir. Engelli bireyler için üretilen elektrikli diş fırçaları hedef kitlesi genişletilerek sağlıklıbireyleri de içerisine alacak şekilde pazarlanmaktadır. Kolu kırık hastalar, hareket edemeyen yaşlılar, koopere olamayan zihinzel engelliler için uygundur ama normal bireyler için eksiktir. Bir çok yayın el ile yapılan diş fırçalamadan daha eksik temizlik yaptığını ortaya loymuştur. (Bunun tersini söyleyen firma ytarafından finanse edilmiş yayınlar da mevcuttur.)
  • Nasıl diş fırçalanacağına buradan bakınız. Ben bunları biliyorum dememek gerekir. Bildiğimizi zannediyoruz. Çok sayıda insan yanlış fırçalıyor ve bildiğini zannediyor. Bazıları kibir ve inat ile sayfada yazanları okumuyor, düşünerek ve içselleştirerek uygualmıyor. Sonra da ağız kokusundan yakınıp iyileşmiyor diye sızlanıyor. Siz onlardan olmayınız. Nasıl fırçalanacağı burada anlatılmıştır.
  • Ağızda altı kapalı yapılmış köprü varsa, koku yapabilir. Eğer ağızda koku yaptığından şüphe duyulan köprü varsa diş hekiminize müracaat edip köprü gövdesinin altını açmasını isteyiniz. Sayısız ağız kokusu vakası sadece ağızdaki köprüler sökülünce kaybolmaktadır. Daha fazla bilgi burada anlatılmıştır.
  • Gündüz ağız açık kalıyorsa, burundan nefes alınamıyorsa, ağız kuruluğu olabilir ve ağız kokusu sebebidir. Kulak burun boğaz hekiminin (varsa) burun pasajındaki darlığı gidermesini isteyiniz.
  • Ağız kuruluğu ağız kokusu yapabilir. Bu amaçla çok su içilmesinin faydası olmaz. Çok su içilirse idrar oluşur. Salya oluşmaz.
  • Dil fırçalamaya mutlaka başlamak gerekir. Dil fırçalamanın ağız kokusu üzerine etkisi %88 lere kadar çıkar.
  • İki kişi ağız kokusundan iyileşmeyi hak etmez. Birincisi alkol kullanan, ikincisi dilini fırçalamayan.
  • Dil kazıyıcı terk edilmelidir. Dil kazınmaz. Dil kazıyıcılar kullanılmamalıdır. Dil kazımak sakıncalıdır.
  • Alkol terk edilmelidir.
  • Az bile olsa alkol almak ağız kokusu yapar ve alkol terk edilse bile bir yıla yakın bir süre daha nefes kokusu devam eder. Alkol alan birisi ağız kokusundan iyileşmeyi hak etmez.
  • Çinkolu macun, gargara, sakız, vs.. kullanılabilir. Bunların listesini burada bulacaksınız
  • Antiseptik içeren gargaralara ihtiyaç yoktur
  • Alkol içeren gargaralar ağız kokusu yapar.
  • Ne kadar acıdır ki piyasamızdaki bir gargaranın üzerinde ağız kokusu için olduğu yazmakta ve içerisinde alkol bulunmaktadır. Ağız kokusu hastasına suikast gibidir. Üstelik biz bunu dolar ile yurt dışından ithal ediyoruz.
  • Alkol koku yapar. Maalesef eczanedeki 10 gargaradan 9 tanesinde alkol vardır. Ağız kokusundan kurtulmak isteyen hastalarımız televizyon reklamlarına kapılıp alkollü gargara satın alarak, daha fazla ağız kokusuna sahip olmaktadır. Alkolsüzdür yazan gargaralarda bile etanol dışında çok sayıda alkol bulunmaktadır.
Dişler nasıl fırçalanmalıdır
Dil nasıl fırçalanmalıdır
Ağız kokusu diş macunları

Her 4 kişiden 3 tanesinin ağız kokusu şikayeti vardır. Fakat ülkemizde ağız kokusu yok farz edilmektedir.
Peki o halde bu gün ülkemizde ve dünyada durum nedir?

Ağız ve Nefes Kokusu Nasıl Muayene Edilmektedir?

Dr. Murat Aydın Kimdir?