Alkali diyet bir yeterli bilim desteğinden yoksundur.
Alkali(jenik) Diyet: ağız yolu ile yenilen besin maddelerinin pH derecesinin kanın, beyin, böbrek, kalp ve diğer iç organların pH derecesini değiştirdiği hikayesine dayanan bir senaryodur. Asitli yemeklerin kanı asit yaptığı, bazik yemeklerin kanı bazik yaptığı ve bazik kanın her hastalığı engellediği hipotezi üzerine kurulmuştur. Ülser, kanser, stres, depresyon, beyin anevrizmasından kalp yetmezliğine, prostat büyümesinden, basura kadar her hastalığın sebebi vücudun ve dokuların asitlenmiş olmasına bağlanmaktadır. Güya, alkali beslenince bütün bu hastalıkların iyileşeceği zannedilmektedir. Bu konudaki yayınlar asitli beslenmenin kemik kaybınma veya benzeri hasarlara sebep olduğuna dayanır. Ayrıca alkali diyetçilerin iddiası kemik dansitesi ile sınırlı değildir. Kola içenlerde kemik dansitesindeki azalma alkali beslenenler-de kemiğin sertleştiğini göstermez. Tam tersine alkali diyet kemikte kayıplara ve kalsiyumun azalmasına sebep olmaktadır. Alkali diyet uygulanırken hipokalsemik şok ile hastahaneye kaldırılan vaka raporları vardır. 29 Ocak 2021 de 4 aylık bir bebek ailesi tarafından alkali diyet ile beslendiği sebebi ile hipokalsemik şoka girmiş ve ölmek üzere iken hayata döndürülmüştür. 26 Ocak 2021 de solu- num yetmezliği sebebi ile hastahaneye kaldırılan bir başka bebek ve 7 Ağustos 2020 de hareket kabiliyetini kaybeden bir başka hasta hastahaneye kaldırılmıştır. Yapılan incelemelerde hepsinin alkali diyet almakta oldukları bu sebeple ölüm tehlikesi atlattıkları tespit edilmiştir. Eksilen mineral sebebi ile hayati tehlikeye girdikleri belgelenmiştir. Normal beslenmeye geçiş ve mineral replasmanı ile iyileşmiştir. (CDC raporu, August 20, 2021 / 70(33);1124–1125 cdc.gov/mmwr/ volumes/70/wr/mm7033a4.htm)
Ağızdan alınan besin maddesinin pH derecesi kaç olursa olsun mideye ulaştığında pH=~2 olan mide asidi ile karşılaşır ve besin maddesi asitleşir. Duodenumun pars muralis bölümünde arkadan bağırsağa giren kaledok kanalı safrayı getirir ve bağırsak içeriği tamponlanıp 7 ye ayarlanır. İster pH=2 olan limon, ister pH=11 olan başka bir besin maddesi yutulsun, sonuç değişmez. Hepsi önce bu asite bulanır sonra nötürlenir. Biz asit yeyince kanımıza asit geçmez. Alkali yeyince kanımıza alkali geçmez.!
Kaldı ki, hepsini bir kenara bırakalım, alkali beslenmeyi savunanlar greyfurt ve limonu alkali besin gibi göstermektedir. Hâlbuki bu besinlerin pH derecesi 1-4 arasındadır. Mesela Alkali diyet kaynakları lahana, kabak, domates, ıspanak, greyfurt gibi besinlerin alkali besinler olduğunu ileri sürmektedir. Bu besinler suda ezildiğinde pH derecesinin 7 den küçük (asit) olduğu görülür. Hani bunlar alkaliydi?
Alkali diyet üzerine yazan/konuşan bütün veb siteleri, diyetisyenler ve yazarlar yemeklerle alınan besinlerin doğrudan kana geçtiğini kabul ediyor olmalılar. Kana geçen besinlerin asitlik veya alkali derecelerinin kanı asit veya alkali yaptığını zannediyorlar. Keşke yemeklerin sindirim kanalında tamponlandığını biliyor olsalardı. Yemekler PH 1 asit de olsa, pH 14 alkali de olsa mezenterden veya portal venden kana geçerken pH 7 civarına tamponlanmış olarak vücuda girer. Kanda veya böbreklerde ayarlanacak bir şey yoktur. Birisinin çıkıp bunu söylemesi lazım.
Alkali diyet modasına maalesef hekimler de karışmıştır. Asıl üzücü olan, bu konu hakkında cahil olan halkın değil hekimlerin olaya yaklaşımıdır. Bir hekim alkali olduğu iddia edilen bir portakalı soyup pH derecesine bakamaz mı? Buna gerek kalmadan bir hekim fakültede okurken fizyoloji dersinde besinlerin midede asitlik seviyelerinin nasıl değiştiğini öğrenmiş ve bu güne kadar içselleştirmiş olmalıydı. Birisi karşısına geçip limon yeyince kanın alkali olur dediği zaman bir hekim bunun yanlış olduğunu derhal anlamalıydı, gülümseyip kulak ardı edip geçmeliydi. Ancak televizyonlara çıkıp demeçler verip basında alkali diyet senaryosu anlatan hekimler görüyoruz.
İstanbul ve ülkemiz sosyetesinin önemli alkali diyetçilerinden, diyetisyenlerin ve maalesef hekimlerin de veb sayfalarında ortak olarak tuz şeker ve cevizin -ve daha birçok besin maddesinin- şiddetli asit olduğunu yazdıklarını gördüm ve eseri yayına hazırlarken basit bir deney yaptım. Asit denen besinlerin pH’ına baktım. Pek öyle şiddetli bir asitlik göremedim. Neredeyse nötüre yakın gibiydiler.
Eğer alkali diyetten kast edilen yenildikten sonra metabolik safhaları sırasında organizmada alkali anyonların oluşmasına sebep olan besinler ise o halde alkalijenik diyet denilmesi gerekirdi. (Alkalijenik= kendisi alkali olmasa bile ortamı alkali yapan) Peki diyelimki alkali diyetçiler yanlışlıkla kötü isim vermiş olsun ve kast ettikleri aslında alkalijenik diyet olmuş olsun. Biz doğrusunu anlayalım ve alkalijenik diyet diye bakarak, duruma yeniden bir değerlendirme yapalım. Bu durumda yapılan literatür çalışmaları besinlerin idrar pH derecesi üzerine olan etkisini esas almıştır. Yani bazı besinleri yeyince idrardaki pH değişimini kanın pH değişimi olduğunu zannetmektedirler. Fakat biz biliyoruz ki idrardaki pH değişimleri kandaki pH değişimlerini yansıtmaz. kompansasyon atıklarınının pH’ını gösterir. (Buclin T, 2001) Ayrıca alkali diyet savunucularının iddia ettiği gibi fosforun kalsiyum üzerine etkisi alkali diyet hipotezinde iddia edilenin tam tersi yöndedir. (Fenton TR, 209) Alkalijenik diyetin asitleşen idrarın kemik sağlığını etkilediğine ilişkin yeterli delil yoktur (Fenton TR, 2011) Kanser hastalarına iyi geldiğine ilişkin de sağlam delil de yoktur. (Zick SM, 2018) Medya ve internet kaynakları tarafından alkali diyet ve alkali suyun tanıtımına rağmen, bu fikirleri destekleyecek veya çürütecek neredeyse hiçbir gerçek delil yoktur. (Fenton TR, 2016) Kanserin tedavisi için asit ve/veya alkali su lehine veya aleyhine kanıt yoktur. Alkali diyetin ve alkali suyun kanser, osteoporoz, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi veya tedavisi için halka tanıtılması yanlıştır. (Fenton TR, 2016) Ağız kokusu için alkali diyet adı altında diyet uygulamasına gerek yoktur, uygunsuzdur.
Kanın pH (asitlik) derecesi 7.35 ve 7.45 arasında stabilize edilmiştir. Böbrek Cl– ve CO3-2 iyonları ile bu dengeyi sağlar. Kanın pH’ının 1-2 derece oynaması durumunda, asidoz ve alkaloz adı verilen hayati tehlike ile devam edebilen, hastaneye kaldırmayı gerektiren rahatsızlıklar ortaya çıkar. Besin maddelerinin pH derecesi kanın pH derecesini, başka bir iç organın pH derecesini veya bir dokunun pH derecesini etkilemez. Eğer etkileseydi ölürdük. Her kim ki kanını alkali yapmak istiyor ve bunun iyilik hali olduğunu zannediyor ve buna inanıyorsa bilsin ki: Kanının pH seviyesi 1 derece bile alkalileşse metabolik alkaloza girer, vücuduna kramplar girer, kalbin ritmi bozulur ve solumumu dururdu. İşte kanın alkali yapılmasının faturası budur. Allahtan alkali diyetçiler iddia ettikleri gibi kanı alkali yapmayı beceremiyorlar.